Վայոց ձորի մարզ, ՀՀ

ՀՀ Վայոց ձորի մարզի տարածքը կազմում է 2308 քառ. կմ: Մարզը գտնվում է Հայաստանի Հանրապետության հարավարևելյան վերջնամասում։ ՀՀ մարզերի շարքում Վայոց ձորը բնակչության թվով ամենափոքր մարզն է։ Վայոց ձորում գտնվող Թռչունների քարայրում պեղումների արդյունքում հայտանաբերվել է 5500 տարվա հնության կաշվե կոշիկ` տրեխ։ Այն ամենահին կոշիկի նմուշն է, որ երբևէ գտնվել է ամբողջ աշխարհում և այժմ պահվում է ՀՀ պատմության թանգարանում։ Քարանձավում հայտնաբերվել են նաև ճզմած խաղողի մնացորդներ և գինու կարասների մի ամբողջ շարք։ Հնարավոր է, որ դա ամբողջ աշխարհում գինու ամենահին արադրամասն է։ Մարզում է գտնվում նաև ՀՀ ամենահայտնի առողջարաններով հարուստ քաղաքը՝ Ջերմուկը։ Քաղաքը Երևանից 175 կմ հեռավորության վրա է: Ալպիական մարգագետիններով, անտառներով և լեռնային գետակներով հարուստ քաղաքը հայտնի է իր առողջարաններով, մաքուր և կանաչ գոտիներով։ Քաղաքում չկան մթնոլորտն ու շրջակա միջավայրն աղտոտող գործարաններ: